Toen de Hofstede Praktijkschool een mooi, nieuw gebouw betrok, zijn huisregels opgesteld. Schoolleiding en docenten stelden met elkaar een top 5 van de belangrijkste regels op. Diezelfde werkwijze is gevolgd voor een nieuw type instructiekaart in de praktijklokalen. Preventiemedewerker en kernteamleider vakonderwijs hebben het project samen aangepakt. De kernteamleider maakt deel uit van het managementteam en kan daarom autonoom opereren.
Alle vakdocenten hadden in hun lokaal wel eigen regels opgesteld voor veilig machinegebruik zoals bijvoorbeeld het dragen van een veiligheidsbril of handschoenen. De een schreef de regels heel compact op een los blaadje papier, de andere maakte uitgebreide beschrijvingen op gekleurd papier.
De nieuwe instructiekaarten moesten overzichtelijk en herkenbaar zijn. Op internet bleken goede voorbeelden te vinden. Het ontwerp is aangepast aan de doelgroep, leerlingen die een wisselend niveau van begrijpend lezen hebben en een grote behoefte aan structuur. Elke kaart heeft aansprekende pictogrammen, hetzelfde kleurgebruik - groen voor gewenst gedrag, rood voor ongewenst gedrag - en een heldere lay-out. In ieder praktijklokaal (bv. verzorging, techniek en consumptieve technieken) hangt een kaart met algemene gedragsregels, een kaart voor het gebruik van gereedschappen zonder aandrijving en een kaart voor elektrisch aangedreven gereedschappen. Daarnaast hebben vakdocenten geïnventariseerd welke specifieke machinekaarten voor hun lokaal nodig zijn. Samen zijn de belangrijkste regels bepaald. Het idee is per lokaal maximaal zes kaarten te plaatsen, want met te veel kaarten en te veel regels zou het voor leerlingen niet meer werken.
Aan het begin van het schooljaar wordt door alle docenten nadrukkelijk aandacht aan de instructiekaarten besteed.
De downloads van de instructiekaarten vindt u in de rechter kolom.
Effect op arbo
De uniformiteit zorgt voor duidelijkheid en een betere naleving van de regels. Leerlingen weten waar ze aan toe zijn. Docenten weten waar ze op moeten letten.
Winst
- Klachten en ergernissen in de praktijklokalen nemen af.
- Leerlingen zijn op de hoogte van en vertrouwd met de regels wanneer ze op stage gaan.
Plus- en minpunten
+ De kaarten zijn een handig hulpmiddel voor het geven van instructies aan leerlingen.
+ Eenduidigheid. In elk vaklokaal zien leerlingen dezelfde kaarten, zodat ze steeds aan de veiligheids- en gedragsregels herinnerd worden.
- Docenten kunnen nonchalant worden en vergeten aandacht aan de regels te besteden, omdat er instructiekaarten zijn.
Tijd
Eén dag voor het maken van de eerste opzet. Vakdocenten moesten vervolgens behoorlijk wat tijd in de inventarisatie steken (uren die binnen de normjaartaak vallen). Met overleg over en weer was na een week of zes de eerste instructiekaart klaar. Verder worden de kaarten stuk voor stuk gemaakt.
Kosten
Naar schatting kosten de instructiekaarten, mét lijstje erom heen, € 2,50 per stuk.
Tips
-
- Check de wet- en regelgeving en neem die voorschriften mee bij het opstellen van de instructiekaarten.
- Bepaal niet alles met z'n allen, maar laat docenten een voorbeeld zien en geef ze dan gelegenheid om te reageren.
- Beperk het aantal regels en bepaal samen welke regels essentieel zijn. Te veel regels opstellen, gaat ten koste van de duidelijkheid.
- Bewaak de herkenbaarheid, hanteer voor alle kaarten dezelfde structuur. De uitleg kan verschillen, maar wijk niet af van de basisopbouw.
- Maak alleen instructiekaarten waar dat absoluut noodzakelijk is. Hoe meer kaarten, des te minder aandacht.
- Kies voor herkenbare pictogrammen, die niet te abstract maar ook niet te kinderachtig zijn.
- Maak er iets moois van, met aansprekende pictogrammen, een goede lay-out en dito uitvoering.
- Neem met leerlingen de kaarten serieus door. Als ze goed weten wat erop staat, zullen ze beter aan het juiste gedrag worden herinnerd wanneer ze de kaarten zien hangen.
- Zie de instructiekaarten voor wat ze zijn: een hulpmiddel. Ze vervangen niet de instructie door docenten.
- Wees consequent in het handhaven van de (gedrags)regels. Leerlingen moeten weten waar ze aan toe zijn.
Er zijn nog geen reacties gegeven op dit schoolvoorbeeld.