Het Winkler Prins College in Veendam is trots én zuinig op het nieuwe vmbo-schoolgebouw dat in oktober 2011 is opgeleverd. Vanaf het begin van het bouwproces is rekening gehouden met arbo-normen. De basis daarvoor was het breed gedragen arbo-beleidsplan van het Winkler Prins, waarin goede samenwerking tussen P&O en de Facilitaire Dienst is verankerd. Dat is in het gebouw terug te zien. Bij de inrichting en afwerking werd niet alleen rekening gehouden met leerlingen en onderwijspersoneel, maar nadrukkelijk ook met de schoonmaak en het onderhoud ervan. Juist doordat op details is gelet, kunnen schoonmakers efficiënter werken. Dat helpt niet alleen om de hygiëne en het werkklimaat optimaal te houden, maar bespaart op de lange termijn ook kosten.
Schoonmaak: het totaalplaatje telt
Uitgangspunt is dat veel kleine dingetjes bij elkaar uiteindelijk iets groots opleveren. Over alles is nagedacht, tot en met de hoogte van de drempels tussen de verschillende ruimtes. Het lijken kleinigheden, maar het totaalplaatje maakt uiteindelijk dat schoonmaakmedewerkers sneller door het gebouw heen kunnen om het gewenste resultaat te behalen:
- Vloer zonder voegen in toiletruimtes
De vloeren van de toiletruimtes van het nieuwe Winkler Prins gebouw hebben geen voegen. Dat is hygiënisch en onderhoudsvriendelijk; de voegen hoeven niet te worden geschrobd. Ook ligt er voor de ingangen van de toiletgroepen geen tapijt, dat vuil en haren kan vasthouden. - Tapijtkeuze
Elders in het schoolgebouw ligt wel tapijt. Deze vloerbedekking is speciaal gekozen omdat het enerzijds fijnstof vasthoudt en anderszijds makkelijk te stofzuigen is. Daardoor krijgt huisstofmijt geen kans en het is bovendien anti-allergisch. Naaldvilt, budgettair een verleidelijke keus voor scholen, houdt makkelijk haren en vuil vast. - PVC-plinten
Over de keuze voor de plinten is nagedacht in verband met het onderhoud. Een standaard MDF-plint is relatief kwetsbaar en neemt vocht op (bijvoorbeeld als de ruimte wordt gedweild). Het Winkler Prins koos voor PVC-plinten. Die zijn in aanschaf iets duurder, maar kunnen tegen water en tegen een stootje. - Eenvoudige meubilering
De meubilering van het Winkler Prins is uit onderhoudsoogpunt bewust eenvoudig gehouden. In de publieke ruimtes staan bijvoorbeeld simpele vierpootstafels die (afgezet tegen tafels met bijvoorbeeld T-frames) voor schoonmaken ideaal zijn. - Heteluchtdrogers
Er zijn verschillende meningen over hygiëne. Winkler Prins heeft niet voor handdoekrollen maar voor heteluchtdrogers in de toiletruimten gekozen. Die hoeven niet regelmatig te worden verschoond, zodat schoonmakers (en conciërges) minder handelingen hoeven te verrichten. - Afvalbakken op tafel
Voor leerlingen en docenten is het belangrijk dat ze hun troep makkelijk kwijt kunnen. Daarom staan er niet alleen voldoende afvalbakken op de vloer, maar staan er ook op de tafels in de kantine kleine afvalbakjes. Het werkt een stuk sneller om die in een rolcontainer te legen, dan dat schoonmakers zelf afval van de vloer en de tafels moeten verwijderen.
Daarnaast heeft de Facilitaire Dienst van het Winkler Prins een schoonmaakprogramma vastgelegd waarin is opgenomen welke schoonmaakwerkzaamheden worden verricht en door wie, maar ook hoe vaak en op welke wijze.
Gedrag van invloed
Het Winkler Prins stelt duidelijke regels om het gebouw netjes en hygiënisch te houden. Hoe schoon en netjes de ruimtes in het gebouw blijven, is deels afhankelijk van het gedrag van de gebruikers en hun verantwoordelijkheidsgevoel. Daarom gaat het Winkler Prins uit van ‘natuurlijk menselijk gedrag’. Een voorbeeld hiervan is dat mensen soms net iets liever lui dan moe zijn, maar ook dat mensen hun gedrag zullen aanpassen aan hun omgeving. Beter gezegd: het Winkler Prins gaat ervan uit dat leerlingen en onderwijspersoneel zuiniger op hun schoolgebouw zijn, als ze er trots op zijn en het fijn vinden om er te werken. Daarom heeft de school nadrukkelijk gekozen om met de inrichting een prettige sfeer en een prettig werkklimaat te creëren, zodat iedereen zich thuis voelt in het gebouw.
- Winkler Prins vindt het belangrijk dat normen consequent worden nageleefd, dat stoelen worden aangeschoven, dat propjes van de grond worden gepakt en dat men elkaar aanspreekt als dat niet gebeurt.
- Kleurstelling is afgestemd op een toegankelijke en huiselijke sfeer, zonder veiligheid en hygiëne uit het oog te verliezen.
- Op de vloer in de publieke ruimte ligt huiselijk, geluiddempend tapijt.
- Het meubilair is niet alleen oerdegelijk en onderhoudsvrij, maar ziet er ook aantrekkelijk uit en is prettig om mee te werken.
- De verlichting in de lokalen is sensor-gestuurd en gaat automatisch aan voor degene die het lokaal binnenstapt (en weer uit als je het verlaat).
- De ruimtelijkheid van het schoolgebouw maakt dat toezicht en sociale controle op een vanzelfsprekende manier plaatsvinden. Verdomhoekjes ontbreken en in vrijwel alle deuren en muren zitten ramen.
- Het gebouw opent zich hier en daar zelfs letterlijk voor leerlingen: alles is er aan gedaan om de techniek in het gebouw in het zicht van leerlingen te brengen, van ventilatiesystemen tot brandmeldpanelen. Zelfs in de (afsluitbare) werkkast voor de schoonmakers zit glas - wat weer het overzichtelijk en veilig opbergen van schoonmaakhulpmiddelen bevordert.
Effect op arbo
Een opgeruimde school zorgt voor een opgeruimde sfeer – en andersom. Door de beschreven maatregelen is het voor het Winkler Prins makkelijker om de hygiëne optimaal te houden en de inrichting in goede staat te houden.
Winst
De efficiëntie aankleding van het gebouw en het positief stimuleren van het gedrag van gebruikers van het gebouw maakt schoonhouden van het gebouw makkelijker. Mede daardoor kon de school bij de aanbesteding van de schoonmaakwerkzaamheden uiteindelijk kiezen voor een redelijk sober prestatiecontract met het schoonmaakbedrijf.
Plus- en minpunten
+ Kleine aanpassingen en inspanningen kunnen bij elkaar veel effect hebben.
+ Onderhoud en schoonmaak verlopen sneller, efficiënter, en kosten minder.
- De haalbaarheid is deels afhankelijk van de lokale situatie.
Tijd
Het kost naar schatting enkele uren om mogelijke verbeterpunten in een schoolgebouw in kaart te brengen. Tijd die aan de uitvoering wordt besteed, is afhankelijk van de gekozen maatregelen.
Kosten
Bij de aanbesteding van de schoonmaakwerkzaamheden heeft het Winkler Prins meegenomen dat zelfwerkzaamheid van leerlingen en onderwijspersoneel wordt gestimuleerd en dat de efficiënte inrichting van het gebouw het onderhoud vergemakkelijkt.
Tips
- Betrek de (arbogerelateerde) wensen en behoeften van gebruikers zo vroeg mogelijk bij plannen voor nieuwbouw, renovatie of verbouw van schoolgebouwen.
- Meer transparantie in het schoolgebouw vergt niet altijd ingewikkelde en kostbare ingrepen. Ook met eenvoudige middelen kunnen transparantie en sfeer soms worden verbeterd.
- Soms heeft het meer effect om de omgeving aan te passen aan gedrag, dan te proberen gedrag aan te passen aan de omgeving.
- Denk na over de balans tussen rust en ruimte, openheid en geborgenheid.
Er zijn nog geen reacties gegeven op dit schoolvoorbeeld.