Docenten zijn beroepssprekers van wie continue goede communicatie- en presentatievaardigheden verwacht worden. Geen eenvoudige zaak zoals blijkt uit de vele stemklachten bij onderwijsmensen. Er worden hoge eisen gesteld aan authenticiteit, expressiviteit en stemgebruik bij kennisoverdracht en begeleiding, zo ondervond ook het Christiaan Huygens College afgelopen jaren. De training ‘Stem en Presentatie in het onderwijs’ is daarom zeker op vo-scholen geen overbodige luxe, oordeelde de directie van de school. Docenten hebben immers een zware baan met veel verantwoording: de omgang met pubers, het voorbereiden van de inhoudelijke lesprogramma’s en daarnaast het voortdurend gebruik moeten maken van groot stemgeluid. Door het coachen van deze beroepsgroep en het geven van training op het gebied van stem en presentatie zorgt de school ervoor dat docenten goede ondersteuning krijgen.
Het aanpassen van akoestiek en rumoer is in het kader van gebouw en omgeving niet altijd een (betaalbare) optie. Een stem- en presentatietraining als preventieve maatregel ter voorkoming van uitval, is een instrument dat past in het gezondheidsbeleid dat het Christiaan Huygens College voor ogen heeft. Dit beleid heeft betrekking op een andere attitude, gaat over schade en problemen voorblijven. Preventie, verzuimbegeleiding en re-integratie vormen een keten en staan in voortdurende wisselwerking met elkaar. Investeren in preventie zorgt voor minder verzuim, een goede verzuimaanpak heeft oog voor preventie en actieve verzuimbegeleiding zorgt voor snelle re-integratie.
Het Christiaan Huygens College ging daarom een aantal jaren geleden op zoek naar een training om docenten bewust te maken van de mogelijkheden om winst te behalen als het gaat om presentatie en stemgebruik. Het aanbieden van praktische handvatten stond hierbij voorop. Omdat de animo voor de cursus de afgelopen jaren groot was, is besloten de training jaarlijks aan te bieden.
De training is volledig toegespitst op docenten en onderwijsassistenten. De volgende doelen zijn gesteld:
- Verbale en non-verbale technieken aanleren die ervoor zorgen dat een leerling aandachtig blijft luisteren: hiervoor wordt gewerkt met dynamiek en lichaamshouding.
- Praktische tips om de stem zo min mogelijk te belasten.
Tijdens de workshops krijgen de docenten en onderwijsassistenten via voorbeelden en opdrachten, naast theoretische onderbouwing, tips waardoor zij zichzelf een techniek eigen kunnen maken die ze in de praktijk kunnen toepassen.
Enkele reacties van deelnemers:
- “… De combinatie van aandacht voor de stem in het onderwijs en de wijze van lesgeven is heel nuttig en aanbevelenswaardig. De inhoud van de training sloot prima aan bij het niveau en de verwachting van de deelnemers..."
- "De praktische tips zijn echt super en zijn heel toepasbaar in de praktijk.”
Effect op arbo
De cursus is onderdeel van het integrale gezondheidsbeleid van het Christiaan Huygens College en is vooral preventief bedoeld om verzuim te voorkomen. Uit onderzoek is gebleken dat leerkrachten meer stemproblemen hebben; maar liefst vijf maal vaker dan andere professionele beroepssprekers[1]. Dit resulteert in hoger ziekteverzuim en hogere kosten voor de gezondheidszorg[2]. Door het aanbieden van goede presentatie- en stemhygiënische technieken en het geven van persoonlijke adviezen gericht op expressiviteit en verantwoord stemgebruik wil de school stemklachten voorkomen en verminderen. En daarmee ook ziekteverzuim voorkomen.
[1] Verdolini & Ramig, 2001, Morton & Watson, 1998, Yiu, 2002, Simberg et al., 2005, Thomas, 2006a
[2] Smith et al., 1998, Sapir et al., 1993
Winst
- Docenten blijven langer gemotiveerd en kunnen beter met hun energie omgaan. Als je je stem goed gebruikt, is het een goed, gemakkelijk en goedkoop instrument om de boodschap die je hebt over te brengen. En voldoende energie over te houden voor andere activiteiten.
- Door in de cursusverschillende vormen van verbale en non-verbale communicatie te trainen - waaronder het vergroten van de expressiviteit van de docent – hoeft de docent zijn stem minder intensief te gebruiken.
- Daarnaast hebben de didactische tips die zij krijgen, uitgaande van de vakinhoud, ook het effect dat de docent de student beter bereikt.
Plus- en minpunten
+ Het aanbieden van de cursus is gemakkelijk te regelen en relatief goedkoop aan te bieden.
+ De technieken om beter gebruik te leren maken van je eigen stem en je eigen dynamiek zijn over het algemeen eenvoudig aan te leren.
+ Docenten ervaren snel effect van het geleerde dat ze meteen in de praktijk kunnen toepassen.
+ Het welbevinden en het plezier van de student en de docent nemen daardoor toe.
- Het vraagt intensieve leerbereidheid van de medewerkers. Omdat het een heel persoonlijke training is, die in groepjes gegeven wordt, moet je jezelf durven openstellen en het achterste van je tong willen laten zien. Dat is niet voor iedereen weggelegd.
- Deelnemers aan de cursus worden soms geconfronteerd met ‘korte pijn’. Zo kan het gebeuren dat iemand het advies krijgt om te stoppen met roken of logopedie te volgen om zijn stem optimaal tot zijn recht te laten komen.
Tijd
De training in de vorm van een workshop bestaat uit drie bijeenkomsten, waarvan de laatste sessie een terugkombijeenkomst is. Het gaat om twee hele en een halve dag.
Kosten
Deze zijn afhankelijk van de groepsgrootte, locatie en de specifieke wensen. De trainsters maken daarom steeds een prijsafspraak op maat.
Tips
- Ga voordat je met een training als deze begint in gesprek met de docenten en inventariseer wat er speelt. Probeer helder te krijgen hoe groot het probleem met betrekking tot stemgebruik op school is.
- Ga van tevoren met de trainsters praten om advies op maat te krijgen dat het beste past bij het eigen schooltype.
- Motiveer docenten om onderling feedback aan elkaar te geven. Ga daarom voor en/of na de training eens bij elkaar in de klas zitten om te zien hoe een ander het doet. Meer info via: www.presenteren-stem.nl.
- De cursus op het Christiaan Huygens College wordt verzorgd door twee trainsters van Bureau Cruijsberg & Odekerken.
Er zijn nog geen reacties gegeven op dit schoolvoorbeeld.